پژوهشگران بررسی كردند
تأثیر شبكه های اجتماعی بر ناهنجاری های اخلاقی جوانان
به گزارش توسعه نرم افزار گسترش رسانه های نوین در دهه های اخیر كه فرهنگ جدیدی را برای جوانان به همراه آورده است، باعث تغییر و دگرگونی در فرهنگ و زمینه های پایبندی به ارزش ها، نهادها، سبك زندگی و نظایر آن شده است.
به گزارش توسعه نرم افزار به نقل از ایسنا، تغییر و تحول در رفتارهای جوانان و بروز نابهنجاری های اجتماعی در سطح گسترده امروزه دیگر مسئله ای منحصر به جامعه ای خاص نیست، بلكه مسئله ای جهانی است. هر جامعه ای متناسب با شرایط خود، با انواعی از انحرافات و مشكلات روبروست كه تاثیرات مخربی روی فرایند ترقی آن جامعه دارد. این رفتارهای نابهنجار اجتماعی را می توان ناشی از تغییرات سریع اجتماعی، ناكامی منزلتی، احساس از خود بیگانگی، اجحاف، خشم و تنفری كه آنها نسبت به اجتماع و محیط اطرافشان دارند و خیلی از عوامل دیگر تلقی نمود.
در پژوهشی كه در مورد "بررسی رابطه شبكه های اجتماعی مجازی و گرایش به ناهنجاری های اخلاقی" توسط تیم پژوهشگران متشكل از محمد رحیمی (گروه علوم اجتماعی)، لیلا فتحی (عضو هیات علمی دانشگاه پیاغم نور)، فاطمه افراسیابی (عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور) و رعنا اسكندری اندبیلی (كارشناس ارشد پژوهش علوم اجتماعی)، با جامعه آماری ۴۰۰ نفر از جوانان شهر تهران كه به روش پژوهش پیمایشی انجام شده، آمده است: « گرایش به نابهنجاری های اخلاقی در میان جوانان شهر تهران متوسط رو به بالا است. جوانانی كه در شبكه های اجتماعی مجازی عضویت دارند و استفاده صحیحی از این فضا نمی كنند بیشتر در معرض گرایش به نابهنجاری های اخلاقی قرار دارند.»
به قول محققان این پژوهش« در شرایطی كه همبستگی متقابل فرد از میان برود و فرد نتواند به كمك مكانیزم ها و ابزارهایی كه جامعه در اختیارش قرار می دهد، به اهدافش دست یابد؛ در نتیجه از طریق های دیگری كه مغایر قانون است، تلاش می كند به آن اهداف برسد. در نتیجه می گوییم فرد نابهنجار شده است؛ وقتی این حالت به صورت عام در جامعه شیوع پیدا می كند، می گوییم جامعه گرفتار آنومی یا نابسامانی شده است؛ به عبارتی دیگر با از بین رفتن ارزش ها و هنجار یا ضعیف شدن هنجارها و ارزش ها اعضای جامعه دیگر ارزش ها و اهداف مشتركی را قبول ندارند.»
در ادامه این پژوهش طبق ماده ۹۷ قانون برنامه توسعه اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی جمهوری اسلامی ایران كه به مساله نابهنجاری، اختصاص یافته؛ آمده است: « دولت موظف است به منظور پیشگیری و كاهش صدمه ها و نابهنجاری های اجتماعی، نسبت به تهیه طرح كنترل كاهش صدمه های اجتماعی اقدام نماید و برای این كار احتیاج به بهره گیری از مطالعات علمی صدمه شناسان اجتماعی همچون جامعه شناسان دارد تا نابهنجاری های اجتماعی را مورد شناسایی قرار داده و برحسب اهمیت، اولویت بندی كرده و از جانب دیگر منابع صدمه ها و پیدایی آنها را مورد علت كاوی قرار داده تا به قدرت پیشبینی، پیشگیری و كنترل انحرافات اجتماعی دست یافته و با شیوه علمی به ترمیم صدمه ها و اصلاح كجروان اجتماعی و توانمند سازی افراد در معرض صدمه پرداخته شود. بنابر این برای مدیریت مساله از سوی برنامه ریزان و سیاست گذاران اجتماعی انجام تحقیقات و مطالعات علمی توسط پژوهشگران اجتماعی امری ضروریست.»
در این پژوهش كه در نشریه "انتظام اجتماعی" انتشار یافته، آمده است: « شبكه های اجتماعی مجازی بعنوان مهم ترین مصادیق این امر، نفوذ هر چه بیشتر و تأثیر انكار ناپذیر بر كلیه ابعاد شناختی جوانان یافته و فرهنگی نو به وجود آورده است. امروزه گرایش به اینترنت و شبكه های اجتماعی مجازی چنان رایج شده است كه بیشتر جوانان بخش زیادی از وقت خویش را در استفاده از آن سپری می كنند. استفاده از شبكه های اجتماعی مجازی در بین همه گروه های اجتماعی شامل زن و مرد، پیر و جوان، بی سواد و باسواد از جذابیت خاصی برخوردار می باشد. گسترش شبكه های اجتماعی مجازی، مانند هر نوآوری دیگری به ایجاد دگرگونی هایی در جنبه های مختلف زندگی انجامیده و استفاده از آن، امری اجتناب ناپذیر شده است. بگونه ای كه بدون آن زندگی برای كسانی كه بدان خو گرفته اند، دشوار می شود.»
رحیمی و همكارانش معتقدند: « بی هنجاری در شرایطی پدید می آید كه در حوزه های معینی از زندگی اجتماعی معیارهایی روشن برای راهنمایی رفتار وجود نداشته باشد. نتایج آنومی در شكل نوعی نابسامانی روانی و فردی و در چارچوب تعارض شخصیت فردی و خودخواه انسان با شخصیت اجتماعی و دیگر خواه او متجلی شود. نتیجه این تعارض هم آن است كه خواسته های وجدان جمعی كارآیی خویش را از دست می دهد. تضعیف این اجبار ها و فشارها هم سبب می شود كه افراد به حال خود رها شوند و اینجاست كه آرزوهای نامحدود، لجام ها را می گسلد و فشارهایی را بر فرد وارد می آورد تا به رفتارهایی مانند كج روی یا خودكشی دست یازد.»
پژوهشگران معتقدند: «الگوهای رفتاری از راه مشاهده رفتار دیگران، شكل می گیرد. رسانه ها موثرترین راه برای آموزش شیوه های جدید رفتاری هستند و بخصوص بر كودكان و نوجوانان تأثیر عمیق بر جای می نهند. شبكه های اجتماعی اینترنتی مجموعه ای از عوامل بخصوص قدرتمندی برای یادگیری اجتماعی هستند و تردیدی نیست كه این نوع شبكه ها نقش عمده ای در اجتماعی ساختن نوجوانان و جوانان ایفا می كنند. از جانب دیگر محتوای این رسانه ها حاوی القائات ارزشی بسیاری هستند كه در اشكال متنوع و گوناگون و به شكلی دائم تكرار می شوند و احتمال دارد با القائات سیاسی، عقیدتی، فرهنگی همراه باشند و به سهم خود بر نظام ارزشی نوجوانان و جوانان موثر واقع شوند.»
در نتایج این پژوهش آمده است: « گریز از هنجارها همواره بعنوان پدیده ای ضد اجتماعی از دیرباز مورد توجه جامعه شناسان و اندیشمندان اجتماعی بوده است. جوانان شهر تهران گرایش روزافزونی به ناهنجاری های اخلاقی (مصرف مشروبات الكلی، پوشش نامتعارف، خالكوبی و...) دارند و در این میان شبكه های اجتماعی مجازی نقش موثری در این وضعیت نابه سامان دارند. بگونه ای كه جوانانی كه در معرض انواع پیام ها و فضای نامتعارف شبكه های اجتماعی مجازی قرار دارند گرایش بیشتری به انجام ناهنجاری های اخلاقی دارند. رفتار انحرافی از راه انتقال فرهنگی آموخته می شود. بر این حكم اگر افراد جامعه با گروه های نابهنجار و تحت تأثیر پیام های نابهنجار رسانه ها در زمان طولانی و با فراوانی بیشتر قرار گیرد احتمال هنجارشكنی تشدید خواهد شد.
ازاین رو می توان گفت امروزه جوانان بخش عظیم فرهنگ، ارزش ها و هنجارهای جامعه خود و دیگر جوامع را از رسانه ها دریافت می كنند به صورتی كه بخش عظیمی از جامعه پذیری نسل ها از راه رسانه ها انجام می شود و نفوذ و تأثیر رسانه تا جایی است كه بعضی از نظریه پردازان علوم ارتباطات اعتقاد دارند كه رسانه ها اولویت ذهنی و حتی رفتاری ما را تعیین می كنند.»
این پژوهش در شماره دوم نشره علمی انتظام اجتماعی انتشار یافته است.
مطلب توسعه نرم افزار را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط در DevSoft
نظرات بینندگان DevSoft در مورد این مطلب