فیلترینگ در چه شرایطی موجه و مطلوب است
توسعه نرم افزار: نشست فیلترینگ فضای مجازی در ایران با محوریت ابعاد حقوقی آن ظهر امروز در دانشگاه علامه طباطبایی برگزار گردید.
به گزارش توسعه نرم افزار به نقل از مهر، نشست فیلترینگ فضای مجازی در ایران «تضمین یا تخدیش حقوق شهروندی» با حضور دکتر وحید آگاه عضو هیأت علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی و وکیل دادگستری و دکتر حامد نیکو نهاد عضو هیأت علمی دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی و عضو هیأت مدیره انجمن علمی حقوق عمومی اسلامی ایران امروز سه شنبه ششم آذرماه در پردیس مرکزی دانشگاه علامه طباطبایی برگزار گردید.
نظام حقوقی ما در ساماندهی فضای مجازی موجه و مطلوب نیست
نیکونهاد در جواب سوالی بر مبنای این که نسبت و ماهیت فیلترینگ با قانون اساسی چیست و ثانیاً نسبت سیستم تصمیم گیری در حوزه فیلترینگ با حقوق اساسی جمهوری اسلامی چگونه است؟ اظهار نمود: وضعیت کنونی نظام حقوقی ما در ساماندهی فضای مجازی نه معلوم است نه موجه و نه مطلوب. مشخص نیست کی به کیست و مطالبه همین است که چرا وضعیت این گونه است؟ برای من معلم حقوق هیچی به اندازه مسئولیت پذیری مهم نیست. هم اکنون باید از چه کسی در رابطه با وضع موجود سوال بپرسیم؟ در این شرایط مجال فرافکنی فراهم است و حداقل انتظار یک جامعه اینست که معلوم باشد در هر موضوعی چه کسی تعیین تکلیف می کند؟ این آشفتگی یعنی رهایی.
از حکمرانی فضای مجازی در قالب قانون دفاع می کنیم
عضو هیأت علمی دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی ضمن اشاره به این که فیلترینگ تنها یکی از مسائل فضای مجازی ما است، اضافه کرد: حتما از حکمرانی فضای مجازی در قالب قانون دفاع می کنم؛ حکمرانی به معنای ساماندهی و تنظیم گری است و البته منکر این نیستم که امکان دارد از این الفاظ سواستفاده شود، بله حتما امکان دارد این اتفاق رخ هد اما نمی توانیم به خاطر این احتمال که اشخاصی در موقعیت هایی از یک امر درست و ضروری سواستفاده کنند، از آن چشم پوشی نماییم. باید با وضع قوانین کاری نماییم که این سواستفاده را به کمترین حد برسانیم.
وی در ادامه شفافیت، مسئولیت پذیری و نفی تبعیضات ناروا و … را از الزامات حکمرانی فضای مجازی برشمرد و اظهار داشت: اصل سوم قانون اساسی اولویت های حکومت را لیست کرده و نخستین وظیفه ای که برای جمهوری اسلامی برمی شمرد اینست که امکانات را برای استقلال، عدالت و همبستگی همه‌جانبه مردم فراهم آورد. مردم حق دارند در محیط سالم، امن، آزاد و شفاف و روشن زندگی کنند چون که محیط بر روی انتخاب هایشان تاثیر دارد. در قانون اساسی بر بالابردن سطح آگاهی های عمومی تاکید گردیده است و اگر مردم آگاهی لازم نداشته باشند امکان دارد مردم با آزادی ضد آگاهی خود اقدام می کنند.
سیل ویرانگر فضای مجازی با انبوه اطلاعات، انسان را ملعبه خود می کند
نیکونهاد تصریح کرد: در بند ۵ اصل سوم قانون اساسی بر پیشگیری از نفوذ اجانب اشاره شده است. نفوذ بیگانگان مانع انتخاب آزادانه است که گاهی این مورد با فشار فضای مجازی رخ می دهد و در سالیان مختلف هم شاهد آن بودیم. سیل ویرانگر فضای مجازی با انبوه اطلاعات، واقعاً انسان را ملعبه می کند و سبب می شود گاهی او اختیار از کف دهد. اعتیاد به فضای مجازی موضوعی است که هم اکنون بر روی آن مطالعات پژوهشی صورت می گیرد.
استبداد فضای مجازی و تأثیرات مخرب بر شهروندان
عضو هیأت علمی دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی ضمن بیان این مطلب که افراد در حالی که فضای مجازی به او فشار می آرود، نمی توانند کنشگری آزادانه داشته باشند و امکان دارد محو هرگونه استبداد و خودکامگی شوند، خاطرنشان کرد: امروز از استبداد فضای مجازی صحبت می نماییم و امکان دارد همین فضا تاثیر گذاری مخربی بر روی افراد داشته باشد.
با فیلترینگ موافق نیستم / ضرورت پایش هوشمند
وی با تکیه بر این که با فیلترینگ موافق نیستم و باید «پالایش هوشمند» اتفاق بیفتد، اظهار داشت: در همین یک سال گذشته پس از طوفان الاقصی در پلت فرم ها یا غول های ارتباطی موجود شاهد همین پالایش هوشمند بودیم. در پلت فرم اینستاگرام به این صورت است که شما هرچه می خواهی بگو اما با الگوریتم و با ضوابط فناورانه این پلت فرم باید صورت گیرد و وقتی این پلت فرم نخواهد، نمی گذارد صدای شما برسد. این پلت فرم با برچسب محتوای خشونت آمیز، به افراد اخطار می دهد و در واقع با او مواجه هوشمند می کند.
نیکونهاد بیان نمود: این که امکان دارد در بستر این پلت فرم هایی مثل تلگرام و اینستاگرام اقدامات خلاف امنیت اتفاق بیفتد، آیا این مورد مجوزی برای انسداد کامل آن است؟ به نظر من، این سوال یک سوال مکمل دارد و آن اینست آن سکوهایی که بر شهروندان ما حاکم می شوند، مسئولیت اقداماتشان را می پذیرند؟ آیا ممکن نیست که این سکوها به داده های ما دسترسی غیرمجاز پیدا کنند؟ اگر یک سکویی نپذیرفت که به قانون داخلی کشور ما تن ندهد آن حکومت چگونه باید با آن مواجه شود؟
فیلترینگ همیشه کارآمد نیست
عضو هیأت علمی دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی اضافه کرد: این که بگوییم دولت در مواردی مجاز و موجه است که محدودیت هایی را در دسترسی به پلت فرم ها ایجاد نماید، آیا این معنایش فیلترینگ است؟ خیر. آیا همیشه فیلترینگ کارآمد است؟ خیر. آیا در مواردی که مسدودسازی موجه باشد، آیا به معنای اینست که هر گونه پالایشی هم مجاز است؟ باز هم خیر.
فیلترینگ در چه شرایطی موجه و مطلوب است؟
وی در رابطه با این که فیلترینگ در چه شرایطی موجه است توضیح داد و اظهار داشت: مثلا در وضعیت اضطراری مثل تروریسم یا ایجاد جنگ مذهبی و اختلاف قومی، یا در وضعیت بحرانی یک کشور که درگیر آشوب و جنگ داخلی است و یا با دشمن خارجی می جنگد، در این گونه مواقع مسدود سازی موجه و مطلوب است. اما این که پس از گذر از شرایط بحرانی، فیلترینگ، بی ضابطه در شرایط عادی ادامه یابد، صحیح نیست. این که نمی دانیم کجا و چه کسی دستور فیلترینگ را صادر کرده و کسی هم گردن نمی گیرد، یک حلقه مفقوده است. فکر می کنم با همین رگولاتوری و تنظیم گری از طریق مشارکت مردم این ساماندهی اتفاق خواهد افتاد.
ساخت یک ویترین مذهبی و برچسب زنی به افراد مخالف با فیلترینگ
نیکونهاد تصریح کرد: برخی مواقع شاهد می باشیم در چنین شرایطی یک ویترین مذهبی به آن می دهند و به کسی که می خواهد برخلاف این نقل کند، برچسب می زنند. دولت در چنین شرایطی موظف به روشنگری است و این حداقل کرامتی است که باید برای شهروندان قائل باشیم. قانون اساسی نگفته است که مصلحت است، حکومت چشمش را ببند، تصمیم بگیرد و یواشکی با زور آنرا پیش ببرد. کسی اجازه سلب آزادی شهروندان را ندارد اما با فرآیند درست، اقناع سازی و فرآیند عقلایی بله گرفتن یک سری تصمیمات امکانپذیر است.
رهاسازی فضای مجازی هم مغایر قانون اساسی است
وی در ادامه تصریح کرد که فیلترینگ در شرایط فعلی مغایر قانون اساسی و از آن سو رهاسازی فضای مجازی هم مغایر قانون اساسی است.
فیلترینگ تلگرام و اینستاگرام مغایر قانون اساسی است
در ادامه این نشست وحید آگاه عضو هیأت علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی و وکیل دادگستری در رابطه با وضعیت فعلی فیلترینگ در ایران اظهار داشت: این کاری که در مورد دو شبکه اجتماعی تلگرام و اینستاگرام رخ داده، مغایر قانون اساسی است و نه قوه مقننه، قوه قضاییه، قوه مجریه، شورایعالی امنیت ملی و.. نمی توانند چنین تصمیمی بگیرند. اگر چارچوب اقتصادی درستی داشتیم و مثلا ۴ هزار دادخواست ثبت شده بود که با فیلترینگ کسب و کارشان بهم ریخته است، شاید می شد کاری کرد. زمان انتخابات که فرا می رسد از برداشتن فیلترینگ دفاع می شود اما پس از انتخابات باردیگر به تنظیمات کارخانه باز می گردیم.
آگاه اضافه کرد: نظام حقوقی درستی به آن معنا در کشور ما وجود ندارد و چرا کسی نیست به این مورد رسیدگی کند؟ بله، حکمرانی در کل فضای کشور ضروری است و در فضای مجازی هم باید اتفاق بیفتد اما ما در گوشه ای از جهان هستیم و هنوز نمی توانیم هزار تومن پول را به سادگی با سایر کشورها جا به جا نماییم. در کشوری که روابط خارجی در این سطح دارد و سطح ویزای شهروندی اش در وضعیت خوبی قرار ندارد، چگونه می توانیم سایرین را متقاعد به انجام کاری نماییم که ما انتظار داریم. ما در کشوری قرار داریم که باید دو دستی قانون اساسی آنرا بچسبیم. پذیرش شرایط خاص از جانب پلت فرم های فیلتر شده، برای کشوری است که دارای سطح مناسبی از روابط بین المللی باشد.
پالایش هوشمند فضای مجازی نباید توسط حکومت انجام شود
این وکیل دادگستری به اظهارات دکتر نیکونهاد در رابطه با پالایش هوشمند اشاره نمود و اظهار داشت: آن پالایش هوشمندی که دکتر نیکونهاد از آن نام برد را حکومت نمی تواند انجام دهد و اصلاً همچین حقی را ندارد و بخش خصوصی باید وارد شود و چنین اقداماتی را انجام دهد. بنده با پالایش هوشمند مخالف هستم. بله، اینستاگرام پالایش انجام می دهد ولی آیا او دولت و حکومت است؟ خیر. کشوری که برای مردمش استقلال فکری قائل نیست، چطور برای کشورش می تواند استقلال قائل باشد؟ این استقلال در مقابل خارجی ها باید باشد اما اول مردم تان را ببینید. تاکید شده که این پلت فرم ها باید بیایند و با ما همکاری کنند، ولی بنده تاکید دارم که ایران ابتدا باید روابطش را با سایر کشورها اصلاح نماید.
نیکونهاد عضو هیأت علمی دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی در جواب سوال دیگری در رابطه با این که کدام نهاد باید به شکل مشخص در رابطه با فیلترینگ قاعده وضع کند؟ اظهار داشت: دولت می گوید شورای امنیت ملی و ضمام این شورا در دست رئیس جمهور است و در چنین شرایطی دولت می گوید برای چه لایحه بدهم و شورای نگهبان آنرا بررسی کند؟ دولت باید به تنظیمات قانونی اساسی بازگردد و قانون اساسی، یک سند تشریفاتی دلبخواهی نیست. در کنار آزادی، استقلال هم مورد توجه مردم است. ملت ما بسیار آگاه و آشنا به حقوق شأن هستند، البته اعتراضاتی هم دارند اما ما نباید برای تاکیدد بر یک مقوله یک مقوله دیگر را تخفیف دهیم. اصل ۹ قانون اساسی می گوید آزادی، استقلال و تمامیت ارضی با هم مطلوب هستند و نه تک تک. نکته مهم اینست که اگر ملت تحقیر شد دیگر نمی تواند مطلبه گر باشد و مطالبه گری کند.
فیلترینگ با دستور رئیس جمهور و از راه شورای فضای مجازی هم قانونی نیست
آگاه عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی در جواب همین سوال اظهار داشت: در این مورد، قانون جرایم کامپیوتری در مورد کارگروهی برای تعین مصادیق محتوای مجرمانه صحبت کرده است. در بندی اشاره شده که اساساً هیچ نهادی اجازه فیلترینگ را ندارد و اگر قوه قضاییه یا نهاد دیگری می گوید می خواهد فیلترینگ انجام دهد، عملا و برپایه قانون نمی تواند. در تهران کار مجرمانه بسیاری صورت می گیرد اما آیا مگر می توانید، تهران را ببندید؟ اگر توانستید تهران را ببندید تلگرام و اینستاگرام و تلگرام را هم می توانید مسدود کنید. در قانون مشخصاً اشاره شده که فلان صفحه خاص باید مسدود شوند نه کل پیام رسان. ازاین رو فیلترینگ از راه شورایعالی فضای مجازی با دستور رئیس جمهور و یا در شورایعالی امنیت ملی نمی تواند اتفاق بیفتد.
مطلب توسعه نرم افزار را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط در DevSoft
نظرات بینندگان DevSoft در مورد این مطلب